رویکردی نوین به پیش‌بینی تقلب در صورت‌های مالی (مقایسه مدل‌های سنتی و شبیه‌سازی و مدرن)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران

2 استادیار، گروه حسابداری، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران

3 استادیار،گروه حسابداری، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران

10.22034/iaar.2023.172761

چکیده

تقلب صورت‌های مالی تبدیل به‌ یک مشکل جدی برای فعالان بازار و سیاست گذاران شده است. در واقع، این مسئله قابلیت اطمینان بازارهای سرمایه، رؤسای شرکت‌ها و حتی حرفه حسابرسی را تهدید می‌کند. حسابرسان به طور خاص با ناتوانی ظاهری خود در کشف تقلب در مقیاس بزرگ مواجه هستند و از این­رو روش‌های مختلفی برای شناسایی این معضل ارائه شده است. بر این اساس هدف تحقیق حاضر مقایسه دقت مدل‌های سنتی و شبیه‌سازی و مدرن در پیش‌بینی تقلب در صورت‌های مالی است.
تحقیق حاضر از لحاظ روش کاربردی است. بازه زمانی تحقیق 1390 تا 1398 بوده و در برآورد مدل از داده شرکت‌های منتخب در بورس اوراق بهادار تهران بهره گرفته شده است.
در این تحقیق بر اساس سه رویکرد سنتی، الگوریتم ژنتیک و روش‌ غیرخطی مارکوف سویچینگ اقدام به پیش‌بینی تقلب و دقت مدل‌های برآوردی نمودیم. بر اساس نتایج رژیم غالب در بورس اوراق بهادار تهران رژیم تقلب بالا بوده؛ همچنین بر اساس نتایج مدل‌های تغییر رژیم بالاترین دقت را در پیش‌بینی تقلب دارند و الگوریتم ژنتیک و لاجستیک به ترتیب دارای بالاترین دقت در برآورد مدل برآوردی بودند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اعتمادی، حسین، عبدلی، لیلا، (1396)، "کیفیت حسابرسی و تقلب در صورت‌های مالی"، دانش حسابداری مالی، دوره 4 ، شماره 4، 23-43.
  2. اصل، بهشور اسحاق، احمدی پاک فرشته، (1400)، «خودشیفتگی مدیرعامل و ریسک تقلب در گزارشگری مالی با تأکید بر نقش حسابرسان و کمیته حسابرسی»، دانش حسابداری، دوره 12، شماره 2، صص 139-155.
  3. حجازی رضوان, بیات مصطفی، (1398)؛ "رابطه داده‌های حجیم با تقلب در حسابداری"؛ مطالعات حسابداری و حسابرسی؛ انجمن حسابداری ایران، دوره 8 ، شماره  32، 5-12.
  4. رضائی, مهدی, ناظمی اردکانی, مهدی, ناصر صدرآبادی, علیرضا. (1399). کشف تقلب صورت‌های مالی با توجه به گزارش حسابرسی صورت‌های مالی. حسابداری مدیریت, 13(45), 141-153.
  5. سجادی سید حسین؛ کاظمی توحید؛ (1395)، «الگوی جامع گزارشگری مالی متقلبانه در ایران به روش نظریه پردازی»، پژوهش‌های تجربی حسابداری، دوره 6، شماره 3، صص 185 تا 204.
  6. شکرخواه جواد، احمدی پاک فرشته، بهشور اسحاق، (1400)، «نقش حسابرسان مستقل و کمیته حسابرسی در کاهش ریسک تقلب با تأکید بر کاهش ناهمخوانی بین معیارهای مالی و غیر مالی»، مطالعات تجربی حسابداری مالی، مقاله 2، دوره 18، شماره 69، صص 29-54.
  7. صدیقی کمال لیلا، (1392). «تقلب در صورت‌های مالی براساس گزارش انجمن بازرسان رسمی تقلب»، مجله حسابرس، شماره 64: 116-120.
  8. غلامی زاده، فائزه، حصارزاده، رضا، ساعی، محمد، (1397)، "معیارهای واژه محور و معیارهای سنتی تقلب در گزارش های مالی"، راهبرد مدیریت مالی، دوره 6، شماره 20، صص 73-92.
  9. موسوی بیوکی فاطمه سادات، برزگری خانقاه جمال؛ (۱۳۹۴)، "مروری بر مطالعات و مفاهیم تقلب در حسابداری و حسابرسی"، مطالعات حسابداری و حسابرسی، انجمن حسابداری ایران، سال چهارم، شماره ۱۶، 19-1.
  10. فرقاندوست حقیقی، کامبیز، بروآری، فرید و فروغی دهکردی، امین، (1393)، "مطالعه رابطه مدیریت سود و امکان تقلب در صورت‌های مالی "، فصلنامه دانش حسابرسی، دوره 14، شماره 56، صص 67-68.
  11. فیضی زاده احمد، (1399)، «شناسایی و اولویت‌بندی روش‌های تقلب در صورت‌های مالی از دیدگاه حسابرسان»، دانش حسابداری و حسابداری مدیریت، دوره 9، شماره 33، صفحه 1-8.
  12. گرامی آمنه، یاراحمدی فائزه و قربانی نسرین و ذاکری سماء، (1400)، «ریسک تقلب در صورت‌های مالی مدیران»، هفتمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت امور مالی، تجارت، بانک، اقتصاد و حسابداری.
  13. محمدموسایی جابر، جمشیدی نوید، بابک، قنبری مهرداد و خیراللهی فرشید، (1398)، "تدوین مدل کشف تقلب با استفاده از رویکرد ترکیبی برپایه مدل تحلیل عاملی و روش شبکه عصبی مصنوعی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله حسابداری مدیریت، دوره 12، شماره 42، صص 75-87..
  14. یوسف زاده نسرین، پورحیدری امید، خدامی پور احمد، (1400)، "بررسی تاثیر ساختار سوالات پرس‌و‌جو و رابطه بین حسابرس و صاحبکار بر گزارشگری تقلب"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، دوره 11، شماره 3، صص 215-226.
  15. Albrecht, W.S., C.C. Albrecht, and C.O. Albrecht. (2004). Fraud and corporate executives: Agency, stewardship and broken trust. Journal of Forensic Accounting. Vol 5: 109-130.
  16. Asare, K. (2019). How informative are fraud and non-fraud firms' earnings? Journal of Forensic and Investigative Accounting, 11, 309-331.
  17. Davis, J.H., F.D. Shoorman, and L. Donaldson. (1997), Toward a stewardship theory of management, The Academy of Management Review, Vol. 22, No. 1 (Jan., 1997), pp. 20-47.
  18. Diansari & Wijaya, (2019), The Model of Fraud Detection in Financial Statements by Means of Financial Ratios, 20th International Scientific Conference Economics and Management.
  19. Donaldson, L. and J.H. Davis. (1991), Stewardship Theory or Agency Theory: CEO Governance and Shareholder Returns, Australian Journal of Management
  20. Hamilton, J. (1989). A New Approach to the Economic Analysis of Nonstationary Time Series and the Business Cycle. Econometrica, 57, 357- 384.
  21. Jensen, M.C. and W.H. Meckling, (1976), Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs, and ownership structure, Journal of Financial Economics 3: 305-360.
  22. Kim, Yeonkook J., Baik, Bok. Cho, Sungzoon. (2016), Detecting financial misstatements with fraud intention using multi-class cost-sensitive learning, Expert Systems with Applications, No. 62, pp. 32-43.
  23. Lin, C-H., Chiu, A-A., Huang, S. Y., & Yen, D. C. (2016). Detecting the financial statement fraud: The analysis of the differences between data mining techniques and experts’ judgments. Knowledge-Based Systems, 89, 459-470.
  24. Mangala, Deepa, & Kumari, Pooja. (2015). Corporate Fraud prevention and deteCtion: revisiting the Literature. Journal of Commerce and Accounting Research, 4(1), 35-45.
  25. Merton, R. K. (1968). Social Theory and Social Structure. New York: Free Press. No. 9, 17– 34.
  26. Messner, S. and R. Rosenfeld, R. (1994), Crime and the American Dream, Belmont: Wadsworth. Expert Systems with Applications, No. 142, 57– 70.
  27. Ramírez-Orellana, A., María, J., Martínez-Romero, A., & Teresa Mari˜, N. (2017). Measuring fraud and earnings management by a case of study: Evidence from an international family business. European Journal of Family Business, 7, 41-53.
  28. Sadgi M.Chyan-long Jan, (2019), An Effective Financial Statements Fraud Detection Model for the Sustainable Development of Financial Markets: Evidence from Taiwan, Sustainability, Vol 10 (2), 513.
  29. Tangod, kk., Kulkarni, GH., (2015), Detection of Financial Statement Fraud using Data Mining Technique and Performance Analysis, International Journal of Advanced Research in Computer and Communication Engineering. Vol. 4, No 7.
  30. Yan K. (2020). Accountability in financial reporting: detecting fraudulent firms, Procedia-Social and Behavioral Sciences, No. 145, 61– 69.
تحقیقات حسابداری و حسابرسی
دوره 15، شماره 57
فروردین 1402
صفحه 141-160

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار