ارائه الگویی برای اندازه‌گیری شفافیت محیط اطلاعاتی در بازار سهام با استفاده از خصوصیات کیفی اطلاعات مالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 دانشیار، گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

10.22034/iaar.2023.172753

چکیده

هدف: تحقیق حاضر برای نخستین بار الگوی ریاضی برای سنجش شفافیت محیط اطلاعاتی در بازار سهام ایران با استفاده از خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری را ارائه نموده است. روش اجرای تحقیق، روش تحقیق آمیخته می­باشد.
روش پژوهش: پرسش­نامه­ای برای سنجش میزان اهمیت هر یک از ویژگی­های موردنظر تهیه گردیده و برای نظرخواهی به خبرگان دانشگاهی و بازار سرمایه ارائه شده است. برای تحلیل این دیدگاه­ها از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. برای سنجش اعتبار الگوی تحقیق نیز از 125 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و داده­های واقعی سال­های 1392 تا 1398 و روش رگرسیون پانلی با اثرات  تصادفی استفاده شده است.
 یافته­ها: یافته­های تحقیق نشان می­دهد که خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری در الگوی ریاضی پیشنهادی تحقیق تأثیر معنی‌داری بر قیمت‌گذاری نادرست سهام (معیار معکوس شفافیت محیط اطلاعاتی) دارد و این امر بیانگر اعتبار الگوی پیشنهادی تحقیق در بازار سرمایه ایران می‌باشد.
نتیجه­گیری:  خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری از قابلیت لازم برای تبیین شفافیت اطلاعاتی شرکتها برخوردارند و الگوی پیشنهادی تحقیق ضرایب و ترکیب مناسبی برای این امر در بازار سرمایه ایران فراهم نموده است.

کلیدواژه‌ها


  1. اثنی­عشری، حمیده، سجادی، سیداحمدرضا. (1397). "اثر اندازه شرکت و محیط اطلاعاتی بر رابطه بازده سهام و حجم­ معامله". تحقیقات حسابداری و حسابرسی، انجمن حسابداری ایران، 10(40)؛ 59- 74.
  2. آقایی، محمدعلی، رحمانی، حلیمه. (1392). "ارائه مدلی برای ارزیابی تاثیرگذاری خصوصیات کیفی بر سودمندی گزارشگری مالی". تحقیقات حسابداری و حسابرسی، انجمن حسابداری ایران، 5(20)، صص 4-17.
  3. ثقفی، علی؛ بولو، قاسم؛ محمدیان، محمد. (1390). کیفیت اطلاعات حسابداری، سرمایه گذاری بیش از حد و جریان نقد آزاد. مجله پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز، دوره سوم، شماره 2، پیاپی 3/61؛ صص 37- 63.
  4. رضائی پیته نوئی، یاسر، صفری گرایلی، مهدی. (1398). "توانایی مدیریت و کیفیت محیط اطلاعاتی شرکت". دانش حسابداری مالی، 6(4)، صص 157-177.
  5. رضائی‌پیته‌نوئی، یاسر، صفری‌گرایلی، مهدی، (1398)، توانایی مدیریت و کیفیت محیط اطلاعاتی شرکت، دانش حسابداری مالی، 6(4)، 157-177.
  6. زکی‌زاده، عباس؛ خردیار، سینا؛ محمدی نوده، فاضل؛ احمدی موسی آباد، ایوب. (1400). سنجش کیفیت اطلاعات حسابداری در مواجه با وفاداری صاحبکار با رویکرد الگوریتم تجمع ذرات. پژوهش حسابداری مالی و حسابرسی، سال 13، شماره 50؛ صص 249- 277.
  7. شورورزی، محمد­رضا، قوامی، هادی، حسین­پور، حمید. (1392). "رابطه بین شفافیت اطلاعات بازار سرمایه و بروز حباب قیمت". اقتصاد پولی، مالی، 20(5)، 27- 58.
  8. شورورزی، محمدرضا، نیکومرام. هاشم. (1389). "طراحی و تبیین مدلی برای ارزیابی کیفیت سود با استفاده از خصوصیات کیفی مفاهیم نظری گزارشگری مالی در ایران". تحقیقات حسابداری و حسابرسی، انجمن حسابداری ایران، 2(7)، 110-127.
  9. طاهری­عابد، رضا، علی نژاد ساروکلایی، مهدی، فغانی ماکرانی، خسرو. (1399). تأثیر خودشیفتگی مدیران عامل بر شفافیت گزارشگری مالی. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 12(48)، صص 71-94.
  10. عرب­مازار، علی­اکبر، طالب­نیا، قدرت­الله، وکیلی­فرد، حمیدرضا، صمدی لرگانی، محمود. (1390)، "تبیین ارتباط بین شفافیت گزارشگری مالی با گزارشگری مالیاتی در ایران"، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 3(9)، صص 22- 37.
  11. عربی، مهدی، تقوی، مهدی، رویایی، رمضانعلی، بنی مهد، بهمن. (1397). "محتوای اطلاعاتی صورت‌های مالی در فرایند تشدید تحریم‌های اقتصادی بر ایران". بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 25(1)، صص 91-112.
  12. فخاری، حسین. رضائی پیته نوئی، یاسر. (1396). "ارائه مدلی برای سنجش محیط اطلاعاتی شرکت". حسابداری مالی، 9(33)، صص 121- 147.
  13. فخاری، حسین. رضائی پیته نوئی، یاسر. (1397). "تأثیر کمیته حسابرسی بر محیط اطلاعاتی شرکت". فصلنامه حسابداری مدیریت، 11(36)، صص 63- 79.
  14. فروغی، داریوش، قاسم زاد، پیمان. (1395). "تأثیر قابلیت مقایسه صورت‌های مالی بر همزمانی قیمت سهام". پژوهش‌های حسابداری مالی، 1(27)، 39-54.
  15. کامیابی، یحیی، شهسواری، معصومه، سلمانی، رسول. (1395). "بررسی تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها بر عدم تقارن اطلاعاتی (شرکت‌های پذیرفته­شده در بورس اوراق بهادار)". تحقیقات حسابداری و حسابرسی، انجمن حسابداری ایران، 8(30)، 126-135.
  16. کرمی، غلامرضا، فیروزنیا، امیر، کلهرنیا، حمید. (1399). "اهمیت کیفیت محیط اطلاعات داخلی در اجتناب مالیاتی". پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 12(45)، صص 47-80.
  17. واعظ، سیدعلی، درسه، سیدصابر. (1397). "بررسی تأثیر تخصص حسابرس در صنعت بر رابطه بین عدم شفافیت اطلاعات مالی و خطر سقوط آتی قیمت سهام". تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 10(39)، صص 111- 132.
  18. هاشمی بهرمان، مریم، بنی‌مهد، بهمن.(1394). "مدیریت سود و به‌موقع بودن اطلاعات حسابداری،".دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 4(13)؛ 1-8.
  19. یوسفی­اصل،فرزانه،ملانظری،مهناز، سلیمانی‌امیری،غلامرضا.(1393)."تبیین مدل شفافیت گزارشگری مالی".پژوهش‌های تجربی حسابداری، 4(14)؛1- 38.
  20. Alzahrani, M. & Rao, R. P. (2014). “Stock Market Mispricing and Corporate Investments: Evidence from Market-to-Book Ratio Decomposition”. the Financial Review, 49(1), 89-116.
  21. Baik, B., Brockman, P. A., Farber, D. B., and Lee, S. (2018). “Managerial Ability and the Quality of Firms’ Information Environment”. Journal of Accounting, Auditing & Finance, 33(4): 506-527.
  22. Barua, A. (2005). “Using the FASB's qualitative characteristics in earnings quality measures, ProQuest Information and Learning Company”. UMI Number.
  23. Bentley-Goode, K. A., Omer, T. C., and Twedt, B. J. (2018). “Does business strategy impact a firm’s information environment?”. Journal of Accounting Auditing and Finance, in press.
  24. Bushman, R and Piotroski, J, Smith, A. (2004). “What determines corporate transparency?”. Journal accounting Research. 42(2),207-252.
  25. Callen, J., S. Govindaraj, and L. Xu. (2000). “Large time and small noise asymptotic results for mean reverting diffusion processes with applications”. Economic Theory 16: 401–19.
  26. De Franco, G., Kothari, S., & Verdi, R. (2011). “The benefits of financial statement comparability”. Journal of Accounting Research, 49(4), 895-931.
  27. Dechow P., Sloan G., and Sweeney A. (1995), “Detecting Earnings Management”, The Accounting Review, 70 (2).
  28. Gernon H, Meeks GK(1997). “Accounting an international perspective, 5th edn”. Irwin McGraw-Hill, Singapore.
  29. Givoly, D and Hayn, C. (2000).” The changing time-series properties of earnings, cash flows and accruals: has financial accounting become conservative?”. Journal of Accounting and Economics, 29(1): 287–320.
  30. James, Liang, Ngo, Thanh, Wang, Hongxia. (2021), Independent director tenure and corporate transparency, The North American Journal of Economics and Finance, Volume 57, July 2021, 101413.
  31. Kaplan, S., & Zingales, L. (1997). “Do investment-cash flow sensivities provide useful measures of financin constraints?”. The Journal of Economics. 112, 169-215.
  32. Kim, J-B., Li, L., Yi Lu, L & Yu, Y. (2016). “Financial statement comparability and expected crash risk”. Journal of Accounting and Economics, 61(2-3), 294–312.
  33. Koch, christofer, von, Willesson, Magnus. (2020). Firms' information environment measures: a literature review with focus on causality, Managerial Finance, Volume 46, Issue 11.
  34. Lang, M., M. Maffett. (2011). “Transparency and liquidity uncertainty in crisis periods”. Journal of Accounting and Economics, 52, 101–125.
  35. Li F. (2008). “Annual report readability, current earnings, and persistence”. Journal of Accounting and Economics, 45, 221-247.
  36. Madhavaram, S., Badrinarayanan, V. and McDonald, R.E. (2005). “Integrated marketing communication (IMC) and brand identity as critical components of brand equity strategy: a conceptual framework and research propositions”. Journal of Advertising, 34(4), 69-80.
  37. Ohlson, J., Feltham, G. (1995). “Valuation and clean surplus accounting for operating and financial activities”. Contemporary Accounting Research, 11 (2), 689-731.
  38. Rhodes-Kropf, M., Robinson, D. and Viswanathan, S. (2005). Valuation waves and merger activity: The empirical evidence”. Journal of Financial Economics, 77(3), 561–603.

Thi Hong Van Hoang, Wojciech Przychodzen, Justyna Przychodzen, Elysé A. Segbotangni (2021). “Environmental transparency and performance: Does the corporate governance matter?”, Environmental and Sustainability Indicators