طراحی و اعتبار سنجی الگوی اندازه موثر واحد حسابرسی داخلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی حسابداری دانشگاه تهران، ایران

2 دانشیار گروه حسابداری دانشگاه تهران، ایران

3 دانشیار گروه حسابداری واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد اسلامی، ایران

10.22034/iaar.2023.185325

چکیده

این پژوهش با هدف ارائه طراحی و اعتبارسنجی الگوی اندازه موثر واحد حسابرسی داخلی در شرکت‌های ایرانی انجام شده است. پژوهش حاضر از منظر هدف یک پژوهش کاربردی-توسعه‌ای است که با روش پیمایشی مقطعی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل مدیران حسابرسی داخلی شرکت های بورسی و مدیران موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران می‌باشد. نمونه‌گیری مدیران به روش غیراحتمالی و به صورت هدفمند و نمونه‌گیری کارکنان با روش نمونه‌گیری تصادفی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه می‌باشد. روایی پرسشنامه به شیوه روایی سازه، روایی همگرا و روایی واگرا تایید گردید. پایایی پرسشنامه نیز به دو شیوه محاسبه آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تایید شد. برای طراحی الگوی اولیه از روش مدلسازی ساختاری-تفسیری و جهت اعتبارسنجی الگوی طراحی شده از روش حداقل مربعات جزئی استفاده گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با نرم‌افزار MicMac و Smart PLS انجام شد. نتایج نشان داده است «برنامه فراگیر حسابرسی داخلی» و «ساختار حاکمیت شرکتی» بیشترین تأثیر را در تعیین اندازه موثر واحد حسابرسی داخلی دارند. این عناصر بر «رویکرد متدولوژی حسابرسی داخلی» و «شرح وظایف حسابرسی داخلی» اثر می‌گذارند. به همین ترتیب «مدیریت منابع انسانی»، «مدیریت ریسک» و «ماموریت حسابرسی داخلی» بر «کیفیت کمیته حسابرسی» تاثیر می‌گذارند. کیفیت این کمیته بر «ارزش‌افزایی حسابرسی داخلی» اثر می‌گذارد و به تعیین «اندازه حسابرسی داخلی» منجر می‌شود.

کلیدواژه‌ها


  1. آذر، عادل، غلامزاده، رسول. (1398). کمترین مربعات جزئی، انتشارات نگاه دانش.
  2. امانی،‌ جواد، عباس‌زاده، میرمحمد. (1391). مقدمه‌ای بر مدل‌یابی معادلات ساختاری به روش PLS و کاربرد آن در علوم رفتاری، انتشارت دانشگاه ارومیه.
  3. پیری، پرویز، شیخ، امیر، جوادی، نعمت. (1392). "بررسی ارتباط بین اندازه موسسه حسابرسی و تعداد صاحبکاران موسسه حسابرسی با کیفیت حسابرسی". نشریه دانش حسابرسی، دره 13، شماره 51، ص 1-26.
  4. حساس یگانه، یحیی. (1394)." آموزش عالی حسابداری در ایران دیروز، امروز و فردا". مجله حسابدار 12.
  5. داوری، علی، رضازاده،‌ آرش. (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، انتشارات جهاد دانشگاهی.
  6. ذاکری، حامد، حساس، یحیی. (1393). "بررسی رابطه بین اندازه مؤسسه حسابرسی و سرمایه گذاران نهادی". فصلنامه بورس اوراق بهادار، دوره 7، شماره 26، ص 23-39.
  7. رییسی، محمود. (1398). "بررسی ارتباط بین اندازه، گستردگی عملکرد و تعداد کارکنان موسسه حسابرسی با کیفیت حسابرسی". نشریه پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی، دوره 3، شماره 6، ص 1-16.
  8. سپاسی، سحر، اسدی، مهدی. (1395). "بیش اعتمادی مدیران و حق الزحمه حسابرسی با تاکید بر نقش کمیته حسابرسی". دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 2، شماره 5، ص 129-138.
  9. عباسیان، یکتا. (1398). "بررسی تاثیر کمیته حسابرسی، عملکرد حسابرسی داخلی بر مدیریت سود". پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی، دوره 2، شماره 3، ص 47-60.
  10. عبدی، مصطفی، آقایی، محمدعلی، امینی، ابوالفضل، کاظمی، مهدی. (1399)، "ویژگی های کمیته حسابرسی و هزینه سرمایه سهام عادی: آزمون تجربی نظریه وابستگی منابع". دانش حسابرسی، ص 151-176.
  11. کردلویی، حمیدرضا، وحید یوسفی. 1396. "ویژگی های کمیته حسابرسی و کیفیت صورت های مالی". مدیریت کسب و کار، ص. 93-109.
  12. گرجی، داود، خان‌محمدی، حامد، بزرگی، زهرا. (1396). "تاثیر اندازه موسسه حسابرسی بر کیفیت حسابرسی". دومین کنفرانس بین المللی مدیریت و حسابداری، تهران.
  13. محمدرضایی، فخرالدین، یعقوبی، احمد. (1396). "اندازه موسسه حسابرسی و کیفیت حسابرسی: نقد نظری، نقد روش پژوهش و ارائه پیشنهادات". پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 9، شماره 34، ص 31-60.
  14. مرادی، بابک، بحری، جمال. (1398). "عوامل موثر بر اثربخشی حسابرسی داخلی در بهبود کنترل های داخلی". دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 7، شماره 28، ص 107-121.
  15. مرادی، مجید، صفرپور، مریم، طالب‌زاده، رویا. (1398). "بررسی وجود تاثیر حسابرس داخلی و ویژگی های کمیته حسابرسی بر تسریع گزارش حسابرسی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران". چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره 2، شماره 3، ص 48-66.
  16. مشتری دوست، تورج؛ دستگیر، محسن. (1398). "بررسی عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی داخلی". فصلنامه تحقیقات حسابداری و حسابرسی، دوره 11، شماره 41، ص 129-146.
  17. موسوی، پریسا،گرکز، منصور، رضایی، یاسر. (1395). "بررسی رابطه بین استقلال حسابرس و اندازه موسسه حسابرسی و عملکرد مالی شرکت‌ها". سومین کنفرانس بین المللی مدیریت و اقتصاد، مشهد.
  18. هشی، عباس؛ مظاهری، کمیل. (1392). "بررسی رابطه بین اندازه موسسه حسابرسی و کیفیت حسابرسی". فصلنامه تحقیقات حسابداری و حسابرسی، انجمن حسابداری ایران، دوره 5، شماره 17، ص 1-26.
  19. Al Matari, E. M., & Mgammal, M. H. (2020). “The moderating effect of internal audit on the relationship between corporate governance mechanisms and corporate performance among Saudi Arabia listed companies”. Contaduría y Administración, 64(4), 143.
  20. Anderson, U. L., Christ, M. H., Johnstone, K. M., & Rittenberg, L. E. (2012). “A post-SOX examination of factors associated with the size of internal audit functions”. Accounting Horizons, 26(2), 167-191.
  21. Bedard, J., Chtourou, S.M., Courteau, L. (2004). “the effect of audit committee expertise, independence, and activity on aggressive earnings management”. Auditing: A Journal of Practice & Theory, Vol 23, No 2, Pp. 15-37.
  22. Chen, J., Duh, R. R., Shiue, F. N. (2008). “the effect of audit committees on earnings–return association: evidence from foreign registrants in the United States, Corporate Governance”. An International Review, Vol 16, No 1, Pp. 32-40.
  23. Chin, W. W. (1998). “The partial least squares approach to structural equation modeling”. Modern methods for business research, 295(2), 295-33.
  24. Christopher, J., Sarens, G., & Leung, P. (2009). “A critical analysis of the independence of the internal audit function: evidence from Australia”. Accounting, Auditing & Accountability Journal .
  25. DeAngelo, L. E. (1981). “Auditor size and audit quality”. Journal of accounting and economics, 3(3), 183-199.
  26. Goodwin‐Stewart, J., & Kent, P. (2006). “The use of internal audit by Australian companies”. Managerial Auditing Journal, 1(4), 85-101.
  27. Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). “A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling”. Journal of the academy of marketing science, 43(1), 115-135.
  28. Juwita, R., & Hariadi, B. (2020). “The Influence of audit committee and internal audit on audit report lag: Size of public accounting firm as a moderating variable”. International Journal of Research in Business and Social Science (2147-4478), 9(1), 137-142.
  29. Majiyebo, O. J., Okpanachi, J., Nyor, T., Yahaya, O. A., & Mohammed, A. (2018). “Audit committee independence, size and financial reporting quality of listed Deposit Money Banks in Nigeria”. IOSR Journal of Business and Management, 20(2), 40-47.
  30. Oussii, A. A., & Taktak, N. B. (2018). “The impact of internal audit function characteristics on internal control quality”. Managerial Auditing Journal.
  31. Raiborn, C., Butler, J. B., Martin, K., & Pizzini, M. (2017). “The internal audit function: A prerequisite for Good Governance”. Journal of Corporate Accounting & Finance, 28(2), 10-21.
  32. Sarens, G., & Abdolmohammadi, M. J. (2011). “Monitoring effects of the internal audit function: agency theory versus other explanatory variables”. International Journal of Auditing, 15(1), 1-20.
  33. Tenenhaus, M., Vinzi, V. E., Chatelin, Y.-M., & Lauro, C. (2005). “PLS path modeling”. Computational statistics & data analysis, 48(1), 159-205.
  34. Urton, A., Christ, M., Johnstone, K., & Rittenberg, L. (2018). “Effective sizing of internal audit departments”. IIA. Available online at www. iia. nl/Sitefiles/IIA_leden/EFFECTIVE% 20SIZI NG% 20ORGANIZATION. DL. pdf, accessed at 10th of July.

Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, C. (2009). “Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models”. Guidelines and