بررسی تاثیرعوامل مؤثر بر اجتناب مالیاتی و ارائـه مدل بهینه پیشگیری از اجتناب مالیاتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری ، دانشکده حسابداری و مدیریت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان ، ایران

2 دانشیار گروه حسابداری ، دانشکده حسابداری و مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان ، ایران

3 استادیار گروه حسابداری ، دانشکده حسابداری و مدیریت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان ، ایران

10.22034/iaar.2023.185327

چکیده

مقاله حاضر به بررسی تاثیرعوامل مؤثر بر اجتناب مالیاتی و ارائه مدل بهینه پیشگیری از اجتناب مالیاتی پرداخته است. رویکرد پژوهش حاضر کمی و از بعد روش جمع آوری داده ها کتابخانه ای و اسنادی می باشد. به دلیل آن‌که روش انجام این پژوهش به‌صورت کتابخانه‌ای بوده و با داده‌های واقعی شرکت‌ها در ارتباط است، اطلاعات از منابع مختلفی ازجمله صورت‌های مالی، لوح‌های فشرده ی سازمان بورس و اوراق بهادار، نرم‌افزار تدبیر پرداز و ره‌آورد نوین گردآوری ‌شده‌اند.  جامعه آماری پژوهش حاضر را 99 شرکت فعال عضو بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می‌دهند. . بر این اساس اطلاعات مالی  شرکت های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران به‌صورت سالانه برای سال‌های 1387 تا 1399 موردمطالعه قرار می‌گیرد. محقق پس از برآورد بیست و یک رگرسیون با استفاده از روش استپ وایز الگوی نهایی خود را ارایه داد. نتایج پژوهش نشان داد: پیچیدگی شرکت، حاکمیت شرکتی، متغیرهای حسابداری(کیفیت افشاء، تقلب در گزارشگری مالی، ضریب نقدینگی شرکت و دارایی‌های نامشهود) و متغیرهای سود حسابداری(کیفیت اقلام تعهدی، شفافیت سود و سود تقسیمی) بر اجتناب مالیاتی تأثیر معنادار دارند.

کلیدواژه‌ها


  1. ابراهیمی، کاظم و همکاران. (1396). "تأثیر کیفیت حسابرسی و رعایت حقوق سهامداران بر احتمال گزارشگری متقلبانه". گروه حسابداری دانشگاه سمنان، مجله دانش حسابرسی، سال هفدهم، شماره 69، صص 1-25.
  2. برادران حسن زاده، رسول و تقی زاده، وحید. (1395). "تأثیر هزینه‌های نمایندگی بر رفتار سرمایه گذاری". پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 8، شماره 32، صص 139-163.
  3. بندری، مهران و همکاران. (1399). "بررسی سیر شکل گیری قانون مالیات و فرار مالیاتی". ماهنامه آفاق علوم انسانی، سال چهارم، شماره چهل و هفتم، صص 45-65.
  4. پورحیدری، امید و همکاران. (1394). "بررسی تأثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر هزینه سرمایه سهام عادی، با لحاظ فرصتهای رشد و مالکیت نهادی". فصلنامه علمی-پژوهشی، سال 19، شماره 3، صص 173-190.
  5. خانی، عبدالله و همکاران. (1393). "اجتناب از مالیات، نحوه اندازه گیری و عوامل مؤثر بر آن". پژوهش حسابداری، شماره 15.
  6. خدامی پور، احمد و حسینی نیا، سمیه. (1395). "بررسی رابطه بین تخصص حسابرس و تأخیر در ارائه گزارش حسابرسی با محافظه کاری حسابداری". پژوهش حسابداری، دوره 6، شماره 2، صص 1-22.
  7. خواجوی، شکراله و کیا مهر، محمد. (1394). "بررسی رابطه بین کیفیت حسابرسی و اجتناب مالیاتی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران". دوره 23، شماره 26، صص 87-108.
  8. دشت بیاض لاری، محمود و همکاران. (1395). "بررسی عوامل مؤثر بر اجتناب مالیاتی در استان خراسان جنوبی با تأکید بر عوامل فرهنگی". حسابداری ارزشی و رفتاری، سال اول، شماره اول، صفحات 139-164.
  9. رحمانی، علی و همکاران. (1393). "بررسی رابطة تفاوت مالیات تشخیصی و مالیات ابرازی با اجتناب از پرداخت مالیات". دانشگاه الزهرا، پژوهشنامه مالیات، شماره 25، صص 1-19.
  • رضایی، فرزین و جعفری نیارکی، روح اله. (1394). "رابطه بین اجتناب مالیاتی و تقلب در حسابداری شرکت‌ها". دوره 23، شماره 26، صص 109-134.
  • رضایی، محمد. (1396). "راه‌های مقابله و جلوگیری از اجتناب مالیاتی". فصلنامه علمی حقوقی قانون یار، دوره چهارم، صص 1-16.
  • صدیقی، روح الله. (1399). "کیفیت حسابرس، مدیریت سود و اجتناب مالیاتی". پژوهشات حسابداری و حسابرسی، شماره 46، صص 169-188.
  • طالب نیا، قدرت اله و همکاران. (1396). "ارتباط بین چرخه عمر شرکت و خطر سقوط قیمت سهام با تاکید بر عدم تقارن اطلاعاتی و رویکرد رفتاری". حسابداری ارزشی و رفتاری، دوره 1، شماره 2، صص 215-239.
  • طایفه، سیامک و همکاران. (1398). "رتبه بندی عوامل مؤثر بر اجتناب مالیاتی شرکتی". دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، سال 4، شماره 7، صص 309-341.
  • عباس زاده، محمدرضا و همکاران. (1395). "بررسی ارتباط شفافیت مالی و اجتناب مالیاتی با توجه به مالکیت نهادی شرکت‌ها (مطالعه موردی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران)". دوره 10، شماره 35، صص 45-74
  • عزتی، زیبا و همکاران. (1400). "بررسی ارتباط افشای مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و اجتناب مالیاتی با تاکید بر نقش ساختار مالکیت". فصلنامه چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره 4، شماره 40، صص 131-146.
  • محمدی، سجاد و صالحی، اله کرم. (1396). "بررسی رابطه بین توانایی مدیریت با کارایی سرمایه گذاری و ریسک کاهش قیمت سهام". مجله پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز، دوره نهم، شماره دوم، صص 1-27.
  • مداح، مجید و خالق پناه، زهرا. (1394). "اجتناب مالیاتی در واردات ایران رویکرد مدل ترکیبی شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم تبرید تدریجی". برنامه ریزی و بودجه، سال 20، شماره 2.
  • مرادی، مهدی و همکاران. (1395). "ارتباط بین گریز مالیاتی و ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران". فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری، سال پنجم، شماره هفدهم.
  • مشایخی، بیتا و سیدی، جلال. (1394). "راهبری شرکتی و اجتناب مالیاتی". مجله دانش حسابداری، سال 6، شماره 20، صص 83-103.
  • مهرانی، ساسان و سیدی، سیدجلال. (1393). "بررسی تأثیر مالیات بر درآمد و حسابداری محافظه کارانه بر اجتناب مالیاتی شرکت‌ها". فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال سوم، شماره دهم.
  1. Chytis, Evangelos and et al. (2019). “The relationship between tax avoidance, company characteristics and corporate goveraance: evidence from Greece”. Corporate Ownership & Control. 16(4), 77-100.
  2. Dechow, P., and Dichev, I. (2002). “The quality of accruals and earnings: The role of accrual estimation errors”. The Accounting Review, 77 (Supplement), 35–59.
  3. Goh, B.W and et al. (2016). “The Effect of Corporate Tax Avoidance on the Cost of Equity”. Available at: http://papers.ssrn.com/so13/ /papers. Cf m? abstract_id=2737784.
  4. Irawan, Ferry. (2020). “Does Firms' Life Cycle Influence Tax Avoidance? Evidence from Indonesia”. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 14(1), www.ijicc.net.
  5. Isin, Adnan. (2018). “Tax avoidance and cost of debt: The case for loan-specific risk mitigation and public debt financing”. Journal of Corporate Finance.
  6. Leipala, Annika. (2017). “Does the company's shareholders have an effective tax avoidance company?” Approved in the Department of Accounting, pp 1-70.
  7. Sunarto, Sunarto and et al. (2021). “The Effect of Corporate Governance on Tax Avoidance: The Role of Profitability as a Mediating Variable”. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(3), 0217–0227.

Wang, Fangjun and et al. (2020). “Corporate tax avoidance: a literature reciew and research agenda: corporate tax avoidance” Article in Journal